Φιλέλφο, Φροντσέσκο

(Filefo, Τολεντίνο 1398 – Φλωρεντία 1481). Ιταλός ουμανιστής. Υπήρξε αντιπροσωπευτική μορφή των ηθών του καιρού του και επισκεπτόταν πολλές αυλές αγοράζοντας προνόμια με την πώληση των βιβλίων του. Έμεινε στην Κωνσταντινούπολη από το 1420 έως το 1427, όπου έλαβε σπουδαία ουμανιστική μόρφωση και έμαθε την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία στη σχολή του Χρυσολωρά, του οποίου παντρεύτηκε την κόρη. Γύρισε στην Ιταλία, όπου δίδαξε για λίγο καιρό στη Φλωρεντία· αναγκάστηκε να φύγει όμως από εκεί, εξαιτίας της αντίθεσής του με τους Μεδίκους. Πήγε, στη συνέχεια, στη Σιένα, στην Μπολόνια, στην Παβία και στο Μιλάνο, στην υπηρεσία των Βισκόντι, και αργότερα των Σφόρτσα, και στη Ρώμη, προστατευόμενος του πάπα Σίξτου Δ’. Σε μεγάλη ηλικία προσκλήθηκε στη Φλωρεντία από τον Λαυρέντιο των Μεδίκων. Το έργο του είναι τεράστιο και οι επιστολές του συγκαταλέγονται ανάμεσα στις καλύτερες των ουμανιστών, γιατί έχουν μεγάλη σημασία επειδή περιγράφουν την ιστορία και τα ήθη του καιρού. Εκτός από τις μεταφράσεις και τους λίβελους συνέγραψε έργα μορφωτικά: Φλωρεντιανά σχόλια από την εξορία (1440), Μεδιολανικά κοινόβια (1443), Περί της ηθικής πειθαρχίας (1473) και ποίηση: Σφορτίας σαν έπαινο για τον Φραντσέσκο Σφόρτσα, Περί αστείων και σοβαρών (1458-65) και Σάτιρες και Ωδές, που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του (1497). Ο γιος του Τζιαν Μάριο (1426 – 1480) υπήρξε αντάξιος του πατέρα του με πνεύμα ανήσυχο και έγραψε στίχους προς τιμή διαφόρων αυλών.